Πορεία διαμαρτυρίας προς το Υπουργείο Οικονομικών και το Προεδρικό Μέγαρο, όπου το Διοικητικό Συμβούλιο επέδωσε σχετικά ψηφίσματα, πραγματοποίησε την Τετάρτη ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Κέντρων Διασκέδασης (ΠΑ.ΣΥ.ΚΕ.Δ.), ζητώντας να υπάρξει άμεσα σχέδιο διάσωσης του κλάδου.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η απόφαση για δυναμικές κινητοποιήσεις είχε ληφθεί σε έκτακτη Γενική Συνέλευση των μελών του ΠΑ.ΣΥ.ΚΕ.Δ. Ο κλάδος, προστίθεται, «εκπέμπει SOS» καθότι οι ιδιοκτήτες προβαίνουν σε εξώσεις, καθώς θεωρούν ότι οι επιχειρηματίες έχουν πάρει βοηθήματα από το κράτος και δεν καταβάλλουν τις οφειλές τους.
«Επιβάλλεται άμεσα ολοκληρωμένο σχέδιο διάσωσης του κλάδου, το δε ποσό που απαιτείται είναι κατά πολύ μικρότερο από τα ποσά που έχουν δοθεί σε άλλους κλάδους της οικονομίας, και τόσο μικρό που ο κλάδος το καταβάλλει πίσω στην οικονομία υπό τη μορφή φόρων σε διάστημα λιγότερο των 6 μηνών, όταν αφεθούν οι επιχειρήσεις να λειτουργήσουν», αναφέρεται.
Ο Σύνδεσμος αναφέρει ακόμα ότι ενώ όλοι οι άλλοι κλάδοι έχουν δικαίωμα στο επιχειρείν και ωφελούνται κατά 60% στο κόστος απασχόλησης από τα προγράμματα του Υπουργείου Εργασίας που τους ενισχύει τη βιωσιμότητα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις και την κερδοφορία, αντίθετα ο δικός τους κλάδος για 60 ολόκληρες εβδομάδες καταγράφει εμπορικές ζημιές που καθιστούν αμφίβολη τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων τους και 2.500 θέσεων εργασίας.
Σημειώνεται επίσης ότι στις 9.01.2021 το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε σχέδιο επιδότησης του κλάδου, το ύψος του οποίου υπολογίζεται με ειδικό αλγόριθμο με βάση τον αριθμό των εβδομάδων που η επιχείρηση τελεί υπό μερική ή ολική αναστολή λειτουργίας, ή που έχει επηρεαστεί από την πανδημία λόγω της φύσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ο Σύνδεσμος αναφέρει ότι μέχρι σήμερα, μέσα σε 60 εβδομάδες που παραμένουν κλειστοί, έλαβαν επιδότηση για 30 εβδομάδες μόνο.
Αναφέρουν ακόμα ότι οι επιχειρήσεις τους δεν επωφελούνται από τα σχέδια στήριξης της απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων αφού δεν έχουν καμία απολύτως δραστηριότητα. Επίσης λένε ότι το μόνο που κάνουν είναι να γίνονται κομιστές του βοηθήματος που καταβάλλει το Υπουργείο Εργασίας στους εργαζόμενους τους, αφού δεν απέλυσαν κανέναν.
Στήριξη από ΟΣΙΚΑ
Εξάλλου η Παγκύπρια Ομοσπονδία Συνδέσμων Ιδιοκτητών Κέντρων Αναψυχής (ΟΣΙΚΑ) λέει πως στηρίζει πλήρως την εκδήλωση διαμαρτυρίας των κέντρων νυχτερινής διασκέδασης, που πραγματοποιήθηκε έξω από το Υπουργείο Οικονομικών και το Προεδρικό Μέγαρο διότι «δικαιολογημένα οι επιχειρήσεις που έχουν παραμείνει κλειστές καθόλη τη διάρκεια της πανδημίας έπρεπε να αποζημιωθούν όπως έχει εξαγγείλει το Υπουργείο Οικονομικών», σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΟΣΙΚΑ Νεόφυτο Θρασυβούλου.
Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ ο κ. Θρασυβούλου ανέφερε πως το Υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται στη στήριξη των επιχειρήσεων μόνο για τις 30 εβδομάδες του χρόνου, που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις αποζημιώνονται κατά το 50%. Αναφέρει επίσης ότι για 60 εβδομάδες τα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης έχουν μηδενικά εισοδήματα, συσσωρεύουν ζημιές και χρέη γιατί τα πάγια λειτουργικά και εμπορικά έξοδα τρέχουν, ενώ πρέπει να συντηρήσουν και τις οικογένειές τους.
Πρόσθεσε πως τα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης, με τα συσσωρευμένα ενοίκια και τις καθημερινές φθορές λόγω του ότι παρέμειναν κλειστές λόγω της πανδημίας του COVID- 19 θα χρειαστούν στήριξη για να επαναλειτουργήσουν.
Επιπρόσθετα, κάλεσε το Υπουργείο Οικονομικών και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όπως στηρίξουν αυτή την κατηγορία των κέντρων αναψυχής που έχει πληγεί περισσότερο από τους άλλους και που παραμένουν καθηλωμένοι. Ενδεικτικά σημείωσε πως παγκύπρια τα νυχτερινά κέντρα αναψυχής είναι 110 και εργοδοτούν περίπου 2.500 υπαλλήλους.
Ο κ. Θρασυβούλου τόνισε πως τα νυχτερινά κέντρα αποτελούν τη μειοψηφία των κέντρων αναψυχής για αυτό, όπως είπε, το κράτος μπορεί να τα στηρίξει.
Μήνυμα συστράτευσης και σε τεχνοκρατικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο, έτσι ώστε να θεσπιστούν οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την πλήρη αξιοποίηση των €1,2 δισεκατομμυρίων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έστειλε ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, τονίζοντας πως «το διακύβευμα είναι η Κύπρος του αύριο».
Ο κ. Πετρίδης παρουσίασε σήμερα το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ένα έγγραφο έκτασης 1.000 και πέραν σελίδων, το οποίο συνδέει την άντληση των κονδυλίων αυτών για έξοδο από την κρίση του κορωνοϊού με ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας με μία σειρά από δράσεις, επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, με τις τελευταίες να αποτελούν προϋπόθεση για την εκταμίευση των κοινοτικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ (Next Generation EU) ύψους €750 δις.
Το κυπριακό σχέδιο προνοεί συνολικά κονδύλια 1,2 δις, εκ των οποίων το €1 δις σε χορηγίες και €0,2 δις σε δάνεια, με τους τεχνοκράτες του ΥΠΟΙΚ να εκτιμούν ότι θα κινητοποιήσουν επιπλέον €1,4 δις σε ιδιωτικά κεφάλαια, ενώ οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις θα επιφέρουν αύξηση του ΑΕΠ κατά 7% την περίοδο 2022 – 2026. «Αυτό δεν είναι το στοίχημα της Κυβέρνησης, δεν είναι το στοίχημα του Υπουργείου Οικονομικών είναι το στοίχημα της Κύπρου, μπορούμε να το κερδίσουμε; Αν επιστρατευτούμε όλοι και τεχνοκρατικά και πολιτικά μπορούμε να το κερδίσουμε», ανέφερε ο ΥΠΟΙΚ απαντώντας σε ερωτήσεις στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου.
Νέα μέτρα στήριξης ύψους €120 εκ ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού σε εργαζόμενους και επιχειρήσεις ανακοίνωσαν ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης και η Υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου.
Ανακοινώνοντας τα μέτρα, ο Υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι αυτή η αναστολή εργασιών πρέπει να είναι και η τελευταία, δεδομένης της επιτάχυνσης του προγράμματος εμβολιασμών, που πλέον αφορά και αρκετές νεότερες ηλικίες.
Ανακοίνωσε επίσης ότι η 4η εφάπαξ χορηγία θα καταβληθεί αύριο, στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων, που ανέστειλαν τη λειτουργία τους κατά την περίοδο 1η μέχρι 15 Μαρτίου 2021.
Την ελπίδα ότι η Βουλή θα ψηφίσει αυτή την εβδομάδα το νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις, εξέφρασε ο Υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο οποίος δήλωσε πως έστω και αργά, η Κύπρος η οποία ήταν η πρώτη χώρα που κατέθεσε ένα τέτοιο νομοσχέδιο, ας είναι και η τελευταία που θα το εφαρμόσει.
Το νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις προς τα πιστωτικά ιδρύματα για την παραχώρηση δανείων σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους βρέθηκε σήμερα ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, κατά την συνεδρία της οποίας αποφασίστηκε να οδηγηθεί την Πέμπτη στην Ολομέλεια, με την ψήφισή του ή όχι να κρίνεται από τις τροπολογίες, που θα κατατεθούν και θα συζητηθούν στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή την ερχόμενη Τετάρτη.
Εξάλλου, κατά τη σημερινή συνεδρία υπήρξε αντιπαράθεση μεταξύ του Υπουργού Οικονομικών και του Προέδρου του ΔΗΚΟ, Νικόλα Παπαδόπουλου.
Σε δηλώσεις του, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι «είναι με λύπη που παρατηρώ ότι σήμερα δεν έγινε μια δημιουργική ζύμωση απόψεων», σημειώνοντας ότι «κάποιοι επέλεξαν την μικροπολιτική, τους υψηλούς τόνους και τους χαρακτηρισμούς».
Είναι οι ίδιοι, είπε, «που δεν ψήφισαν το σχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις την πρώτη φορά, είναι οι ίδιοι που καταψήφισαν τους προϋπολογισμούς, από τους οποίους δώσαμε μέχρι σήμερα 1,6 δις ευρώ για στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων και είναι οι ίδιοι που μπαίνουν τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια της Κυβέρνησης να στηρίξει αυτή την ώρα της πανδημίας τον εργαζόμενο και την επιχείρηση».
Από την πλευρά του ο κ. Παπαδόπουλος είπε ότι «η πολιτική απάτη της Κυβέρνησης και του Δημοκρατικού Συναγερμού συνεχίζεται, όπως αποκαλύφθηκε σήμερα στην Επιτροπή Οικονομικών», για να υπενθυμίσει ότι πριν από ένα χρόνο «η Κυβέρνηση του ΔΗΣΥ αποφάσισε να αποσύρει το ν/σ των κρατικών εγγυήσεων κάτω από την πίεση των τραπεζών γιατί θεωρούσαν ότι ήταν πάρα πολύ χαμηλά τα επ
Το Υπουργικό Συμβούλιο σήμερα ενέκρινε συμπληρωματικό προϋπολογισμό της τάξης των €250 εκ. για κάλυψη αναγκών που σχετίζονται με την πανδημία.
Ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης δήλωσε μετά τη συνεδρία του Υπουργικού ότι αυτό έγινε, “παρά το γεγονός ότι στον προϋπολογισμό του 2021 είχαν προβλεφθεί €150 εκ. για έκτακτες ανάγκες που προκύπτουν λόγω της διαχείρισης της πανδημίας, λόγω της συνεχιζόμενης κατάστασης με την πανδημία”.
Το ποσό των €250 εκ. προτίθεται να καλύψει, σημείωσε, “πρώτον, €140 εκ. για τα σχέδια στήριξης των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των ανέργων που θα συνεχίσει να εφαρμόζει το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών ασφαλίσεων μέχρι τον Μάιο του 2021”.
Δεύτερον, συνέχισε, “δαπάνες €60 εκ. που σχετίζονται με αγορά εμβολίων για τον Covid19 και τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου, τα rapid tests, αναλώσιμα και φάρμακα καθώς και αγορά υπηρεσιών για ενίσχυση του Υπουργείου Υγείας σε σειρά θεμάτων που σχετίζονται με την υγειονομική διαχείριση της πανδημίας”.
Τρίτον, είπε ο κ. Πετρίδου, “προβλέπονται επίσης άλλα 50 εκ. για διάφορες άλλες έκτακτες ανάγκες που αναμένεται να προκύψουν εντός του έτους σε σχέση με την αντιμετώπιση της πανδημίας”.
Οπως σημείωσε, η, επιβάρυνση του δημοσιονομικού ισοζυγίου από την έγκριση της προτεινόμενης πρότασης αυτού του συμπληρωματικού προϋπολογισμού ανέρχεται στο 1,2% του ΑΕΠ με βάση τα σημερινά δεδομένα.
Επίσης, είπε, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε σήμερα νομοσχέδιο που αφορά την έκδοση κυβερνητικών εγγυήσεων προς τα πιστωτικά ιδρύματα για παραχώρηση δανείων σε επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους οι οποίοι πλήττονται από τον Covid 19.
“Στο πλαίσιο της διαβούλευσης που έγινε και με τα κοινοβουλευτικά κόμματα, έγιναν αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο”, τόνισε ο Υπ. Οικονομικών.
Οι κύριες αλλαγές αφορούν, όπως είπε, την πρόσθεση των διατάξεων που αφορούν τους ορισμούς “μεγάλη επιχείρηση”, “μεσαία επιχείρηση”, “μικρή επιχείρηση” και “πολύ μικρή επιχείρηση”. Επίσης, συνέχισε, “προστέθηκε στο ίδιο το νομοσχέδιο εδάφιο που καθορίζει την κατανομή των κυβερνητικών εγγυήσεων, πρώτον €300 εκ. για την έκδοση νέων δανείων προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοτελώς εργαζομένους και €700 εκ. για την έκδοση νέων δανείων προς μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις”.
Ο κ. Πετρίδης τόνισε περαιτέρω ότι “οι κυβερνητικές εγγυήσεις παραχωρούνται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2021 αντί 30 Ιουνίου 2021 όπως ήταν με βάση το προηγούμενο νομοσχέδιο”.
Επίσης, συνέχισε, το Γενικό Λογιστήριο έχει την υποχρέωση να υποβάλλει ανά διμηνία έκθεση που να ενημερώνει τον Υπουργό για τη διαδικασία παραχώρησης και παρακολούθησης των κυβερνητικών εγγυήσεων και ο Υπουργός θα προβαίνει σε ενημέρωση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών ανά τριμηνία για τα ευρήματα της έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου.
Επίσης, πριν από την έκδοση του οποιουδήποτε διατάγματος από τον Υπουργό Οικονομικών, ενημερώνεται η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών.
“Θέλω να σημειώσω ότι η παραχώρηση κυβερνητικών εγγυήσεων ύψους €1 δις θα προσφέρει αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία της τάξης, τουλάχιστον, του €1 δις και 430 εκ.,” είπε.
Επιπρόσθετα, ανέφερε, σήμερα το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εγκρίνει τη διαφοροποίηση του Σχεδίου Ειδικού Επιδόματος ορισμένων κατηγοριών αυτοτελώς εργαζομένων και μικρών επιχειρήσεων, οι οποίες δεν είναι εγγεγραμμένες στο ΦΠΑ, δηλαδή αυτοί που έχουν κύκλο εργασιών κάτω από €15.600.
“Οι δυνητικοί δικαιούχοι του Σχεδίου ανέρχονται στις 5.300 και το ύψος της επιδότησης προτείνεται να αυξηθεί στα €1000, με υπολογιζόμενη δαπάνη τα €5,3 εκ. Αρμόδια αρχή του Σχεδίου το οποίο θα δημοσιευθεί, θα είναι το Υπουργείο Οικονομικών”, κατέληξε ο κ. Πετρίδης.
Σε κατηγοροποίηση των περίπου 700 μη βιώσιμων οικονομικά δανειοληπτών του Σχεδίου ΕΣΤΙΑ τους οποίους έχει μέχρι στιγμή ενώπιον του, έχει προχωρήσει το Υπουργείο Οικονομικών, όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι περιπτώσεις αυτές έχουν κατηγοροποιηθεί από το ΥΠΟΙΚ με βάση τους λόγους που δεν δύναται να είναι βιώσιμοι οι δανειολήπτες, έτσι ώστε στην συνέχεια να τύχουν ομοιόμορφου χειρισμού, αναλόγως της περίπτωσης του καθενός.
Ακολούθως, θα γίνει απομείωση δανείου από την τράπεζα για κάθε περίπτωση χωριστά, ανάλογα πάντα με τα εισοδήματα του κάθε δανειολήπτη και με την δυνατότητα της τράπεζας, με το ποσοστό της απομείωσης του δανείου να μπορεί να φθάσει μέχρι και το 60%.
Μπορεί στην Κύπρο να μετρούμε άπαντες το χρόνο αντίστροφα για την άρση των περιοριστικών μέτρων και η 16η Μαρτίου να είναι για αρκετό κόσμο σημαντική, καθώς ανοίγει η εστίαση και χαλαρώνουν επιπλέον οι περιορισμοί, ωστόσο ο Μάρτης είναι σημαδιακός.
Τι εννοούμε; Αρκεί απλά κανείς να γυρίσει το χρόνο πίσω ακριβώς 8 χρόνια και να σκεφτεί που ήταν η χώρα και η οικονομία της τότε και σε ποιο σημείο είναι σήμερα. Κρίση τότε, κρίση και σήμερα.
Πάμε να θυμηθούμε τα γεγονότα και όλο το χρονικό.
Η καταστροφή
Τον Σεπτέμβριο του 2011, η κυπριακή οικονομία υποβαθμίστηκε απ’ όλους τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης. Είχε προηγηθεί η μεγάλη έκρηξη στη βάση «Ευάγγελος Φλωράκης». Παρά τον χαμηλό της πληθυσμό και τη μικρή της οικονομία, η Κύπρος έχει ιδιαίτερα ανεπτυγμένο τραπεζικό κλάδο.
Μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους, η έκθεση των κυπριακών τραπεζών σ’ αυτό άγγιξε τα 22δις €, πόσο μεγαλύτερο από το εγχώριο προϊόν της Κύπρου. Το διακρατικό δάνειο που είχε λάβει η Κύπρος από τη Ρωσία ύψους 2,5 δις ευρώ, ικανό για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της Κύπρου μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2013, ήταν πλέον ανεπαρκές.
Το κούρεμα καταθέσεων
Μετά από την υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Moody’s, στις 13 Μαρτίου 2012, και από τον οίκο Fitch, στις 25 Ιουνίου 2012, η Κύπρος αιτήθηκε την ένταξή της στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Αντιπροσωπεία της τρόικας κατέφθασε στην Κύπρο, στις 25 Ιουνίου 2012, και διαπραγματεύτηκε με την κυβέρνηση του νησιού τους όρους του δανείου. Η κυπριακή κυβέρνηση εξέφρασε τη διαφωνία της στο αρχικό σχέδιο και οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν τους επόμενους μήνες.
Στις 30 Νοεμβρίου 2012, η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε με την τρόικα τους όρους διάσωσης της κυπριακής οικονομίας, απομένοντας μόνο να συμφωνηθεί το ακριβές ποσό της αναχρηματοδότησης των τραπεζών. Η συμφωνία περιλάμβανε λήψη μέτρων, όπως περικοπές σε μισθούς και κοινωνικές παροχές, επιπλέον φορολόγηση ειδών πολυτελείας, καυσίμων, τυχερών παιχνιδιών κλπ.
Στις 17 και 23 Φεβρουαρίου 2013 πραγματοποιήθηκαν Προεδρικές Εκλογές δύο γύρων με την Κύπρο να πορεύεται πλέον με τον Νίκο Αναστασιάδη ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εκλεγμένος με την τριμερή υποστήριξη του ΔΗΣΥ, του ΔΗΚΟ και του ΕΥΡΩΚΟ. Κατά την προεκλογική περίοδο δεσμεύτηκε ότι δεν πρόκειται να υπογράψει μνημόνιο που να προνοεί κούρεμα καταθέσεων, ενώ με τα συνθήματα «Η Κύπρος θέλει ηγέτη» και «Η Κύπρος δεν είναι μόνη», έστελνε το μήνυμα ότι με τις διασυνδέσεις του στο ΕΛΚ (το κόμμα της Άγκελα Μέρκελ) θα μπορούσε να υλοποιήσει μια καλύτερη συμφωνία σε σχέση με τον υποψήφιο του ΑΚΕΛ, Σταύρο Μαλά , αλλά και τον ανεξάρτητο υποψήφιο, Γιώργο Λιλλήκα.
Στις 16 Μαρτίου 2013 επήλθε συμφωνία με την κυβέρνηση Αναστασιάδη στο ποσό των 10 δις €. Αποφασίστηκε επίσης να αντληθούν επιπλέον 5,8 δις € με φορολόγηση- κούρεμα των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Το κούρεμα ορίστηκε στο 6,7% για καταθέσεις έως 100.000 € και 9,9% για καταθέσεις που υπερβαίνουν τα 100.000 €.
Η συμφωνία απορρίφθηκε από το κυπριακό κοινοβούλιο στις 19 Μαρτίου 2013 με 36 ψήφους κατά (19 ΑΚΕΛ, 8 ΔΗΚΟ, 5 ΕΔΕΚ, 2 ΕΥΡΩΚΟ, 1 Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, 1 ανεξάρτητος) 19 αποχές (ΔΗΣΥ) και μία απουσία.
Στις 25 Μαρτίου 2013 οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατέληξαν σε νέο σχέδιο, με βάση το οποίο κουρεύτηκαν κατά 40% οι καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών που υπερέβαιναν τα 100.000 €, και συγχωνεύθηκαν οι Τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή.
Πολιτικές αναταράξεις
Μετά τις αρνητικές εξελίξεις για την κυπριακή οικονομία ξεκίνησε δικαστική έρευνα για την απόδοση ευθυνών στους υπαιτίους. Στις 2 Απριλίου 2013 παραιτήθηκε ο Κύπριος Υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής και τον διαδέχθηκε ο Χάρης Γεωργιάδης.
Την ίδια περίοδο δημοσίευμα της εφημερίδας «Χαραυγή» ανέφερε πως συγγενικά πρόσωπα του προέδρου Αναστασιάδη φυγάδευσαν από τις κυπριακές τράπεζες καταθέσεις ύψους 22.000.000 €, λίγο πριν αποφασιστεί το κούρεμα, αφήνοντας να νοηθεί ότι είχαν προνομιακή πληροφόρηση .
Στις 17 Μαρτίου 2013 ο πρόεδρος Αναστασιάδης απευθύνθηκε στον κυπριακό λαό σημειώνοντας ότι «ζούμε τις πιο τραγικές στιγμές από το 1974» με την αντιπολίτευση να τον επικρίνει και να ζητά δημοψήφισμα και παραιτήσεις. Από την πλευρά του, το ΑΚΕΛ πρότεινε έξοδο της Κύπρου από την Ευρωζώνη και το Ευρώ και επιστροφή στην Κυπριακή Λίρα . Κάπου εκεί άρχισε να αντιλαμβάνεται και η κοινωνία των πολιτών το πολιτικό παιχνίδι που παιζόταν τους τελευταίους μήνες σε Κύπρο και Ευρώπη.
Παρά το ότι η πλειοψηφία των πολιτών αντιλαμβανόταν ότι δεν ευθυνόταν η κυβέρνηση Αναστασιάδη για την κατάρρευση της οικονομίας, με τον ίδιο να δηλώνει αργότερα κατά την κατάθεσή του στην Ερευνητική Επιτροπή ότι οι ευρωπαίοι εταίροι «του έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο», εντούτις το κούρεμα καταθέσεων αποτέλεσε την πρώτη βασική αιτία για να αρχίσει η πορεία της κατάρρευσης της συνεργασίας ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΕΥΡΩΚΟ.
Αργότερα, την 1η Δεκεμβρίου 2013 ο Νικόλας Παπαδόπουλος διαδέχθηκε τον Μάριο Καρογιάν στην προεδρία του ΔΗΚΟ και στις 21 Φεβρουαρίου 2014 το ΔΗΚΟ αποχώρησε από την κυβέρνηση με πρόσχημα την πολιτική Αναστασιάδη στην οικονομία, αλλά και στο κυπριακό πρόβλημα. Πάντως στη συνέχεια οι ηγεσίες ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ συνεργάστηκαν άψογα στο να καταψηφιστούν και να περάσουν όλα τα μνημονιακά νομοσχέδια. Στην αντίπερα όχθη, ΑΚΕΛ, Συμμαχία Πολιτών, ΕΔΕΚ, Οικολόγοι και ΕΛΑΜ αποτελούσαν ένα σκληρό «αντιμνημονιακό μέτωπο», το οποίο εκμεταλλευόταν την κατάσταση για λαϊκισμό με στόχο την άυξηση των ποσοστών του.
Στην τελική, η κυβέρνηση Αναστασιάδη και το Υπουργείο Οικονομικών κατάφεραν με την τήρηση των μνημονιακών νομοσχεδίων να επαναφέρουν την Κύπρο σε ρυθμούς ανάπτυξης και σε ένα εντυπωσιακό χρονικό πλαίσιο. Για τον λόγο αυτό ξένοι παρατηρητές και Ε.Ε έκαναν λόγο για «success story», με τους αριθμούς και τα στατιστικά να το επιβεβαιώνουν.
Πόρισμα και Ευθύνες
Στις 7 Οκτωβρίου 2013 δόθηκε επίσημα στη δημοσιότητα από την τριμελή Ερευνητική Επιτροπή για την οικονομία το πόρισμα σε σχέση με την κατάσταση στην οποία περιήλθε το τραπεζικό σύστημα και η κυπριακή οικονομία και το οποίο θεώρησε ως «πρώτο και κύριο υπαίτιο για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η οικονομία της χώρας στα πρόθυρα χρεοκοπίας» τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια.
Την έκθεση της Επιτροπής, συνολικά 178 σελίδων, ανέγνωσε στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης, διάρκειας μιας ώρας και 15 λεπτών, ο Πρόεδρος της Γεώργιος Πικής, ο οποίος, ωστόσο, δεν επέτρεψε στους δημοσιογράφους να υποβάλουν ερωτήσεις.
Αιφνιδιασμός, Εξυγίανση και Μεταρρυθμίσεις
Αποτελεί γεγονός ότι η πλειοψηφία των πολιτών, όπως και τα πλείστα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και της συμπολίτευσης πιάστηκαν… στον ύπνο.
Αν και στην περιρέουσα ατμόσφαιρα, όπως προαναφέραμε, οι όροι του μνημονίου συζητιούνταν για αρκετούς μήνες πριν τον Μάριο του 2013, εντούτις η πληροφόρηση και η γνώση δεν ήταν διάχυτη για το τι θα αποφασιζόταν πίσω από κλειστές πόρτες. Περισσότερο προτεραιότητα ήταν να απαλλαγεί ο τόπος από την προηγούμενη διακυβέρνηση και να αποφύγει την ολική χρεοκοπία.
Έτσι φυσικό επακόλουθο ήταν να κυριαρχίσει σύγχιση και ασυμφωνία δηλώσεων και τοποθετήσεων από πολλές πλευρές. Ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση Νίκου Αναστασιάδη από την ηγεσία του ΔΗΣΥ παρουσιάστηκαν φαινόμενα διγλωσσίας και ετεροφωνίας σε όλα τα επίπεδα.
Η κυβέρνηση έθεσε ως βασική αρχή την εξυγίανση του δημόσιου βίου και ξεκίνησε πορεία μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού του κράτους και των θεσμών του. Πιο χαρακτηριστική μεταρρύθμιση αυτή σε Εθνική Φρουρά και Αστυνομία, καθώς τα σώματα ασφαλείας για πολλά χρόνια χαρακτηρίζονταν από φθορά, στασιμότητα και μιζέρια, κάτι που φάνηκε περισσότερο στην υπόθεση του Μαρί.
Η κοινωνία έστειλε το μήνυμα ότι πλέον δεν ανέχεται κλέφτες και απατεώνες στην πολιτική και οι θεσμοί άρχισαν να λειτουργούν προς αυτή την κατεύθυνση. Σκάνδαλα, διαφθορά και διαπλοκή επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστούν με αρκετές σημαντικές αποφάσεις να λαμβάνονται. Σε περιπτώσεις μάλιστα που κάτι πήγαινε εμφανέστατα λάθος (βλ. παραίτηση Ιωνά Νικολάου και παύση Αρχηγού Αστυνομίας για υπόθεση «Ορέστης») ο μετασχηματισμός αποτελούσε γεγονός.
Σαφώς και ο δρόμος ήταν δύσκολος και η κυβέρνηση χρεώνεται με αρκετά λάθη, ωστόσο η κοινωνία επέλεξε να την επανεκλέξει το 2018, θεωρώντας την υπό τις περιστάσεις την πιο κατάλληλη για να ηγείται.
Επτά και Οκτώ χρόνια μετά
Η πανδημία του covid-19 ανέτρεψε τα δεδομένα. Τον Μάρτιο του 2020 σε ένα deja-vu του Μαρτίου 2013 η οικονομία μπήκε στον… γύψο.
Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει περιοριστικά μέτρα, να προβεί σε δαπάνες στήριξης της οικονομίας και να εφαρμόσει πλάνο επιβίωσης και διατήρησης των ισορροπιών. Επιχειρήσεις έκλεισαν, κόσμος έχασε τις δουλειές του, οι ρυθμοί σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα άλλαξαν και η αβεβαιότητα ώθησε την κυπριακή προεδρία σε σειρά διαδοχικών διαγγελμάτων προς τον λαό.
Κανείς δεν θέλει να θυμάται το 2013, όπως ούτε και το 2020 και το 2021. Ηθικό δίδαγμα; Tα πάντα ρεί… αλλά και ότι τα δύσκολα είναι για τους δυνατούς. Mόνη της καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να ξεπεράσει καμία κρίση. Χρειάζεται πάντοτε μια υγιής και αποφασισμένη κοινωνία, η οποία να έχει τις δυνάμεις και τις ευκαιρίες για να τις ξεπερνά…
***Κεντρική πηγή: Προσωπική δημοσιογραφική έρευνα – Σημαντικές πληροφορίες από την ίδια έρευνα δημοσιεύτηκαν νωρίτερα και ΕΔΩ .
Εξαιρετικά πετυχημένη χαρακτηρίζει ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης την σημερινή έκδοση 5τους ομολόγου ύψους €1 δισεκατομμυρίου ευρώ, η οποία συγκέντρωσε την χαμηλότερη ιστορικά απόδοση σε ομόλογο 5ετούς διάρκειας, που εκτιμάται να κυμανθεί στο 0,05% με 0,06%.
Σε γραπτή του δήλωση, ο κ. Πετρίδης ανέδειξε το ότι η έκδοση συγκέντρωσε «το χαμηλότερο επιτόκιο που έχει επιτευχθεί ποτέ για 5ετή διάρκεια στην Κυπριακή Δημοκρατία» και ότι η έκδοση υπερκαλύφθηκε οκτώ φορές, αφού λήφθηκαν προσφορές ύψους €8 δις έναντι €1 δις που ήταν το ανακοινωθέν ποσό.
Ουδέποτε υπήρξε θιασώτης του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) ανέφερε ο τέως Υπουργός Εσωτερικών και νυν Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, στην κατάθεσή του ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής των κατ` εξαίρεση πολιτογραφήσεων, λέγοντας πως από την αρχή είχε «ανησυχίες για τους κινδύνους που εγκυμονούσε».
Στην κατάθεσή του, στις 24 Νοεμβρίου 2020, την οποία εξασφάλισε το ΚΥΠΕ, ο κ. Πετρίδης – που διετέλεσε Υπουργός Εσωτερικών κατά την περίοδο Μαΐου 2017-Δεκεμβρίου 2019 – εξέφρασε την πεποίθηση ότι το πρόγραμμα «ωφέλησε, αλλά έπρεπε να περιοριστεί τα πρώτα χρόνια».
Αντιμέτωπη με το φάσμα της στάσης πληρωμών θα βρεθεί η Κύπρος σε περίπτωση μη ψήφισης του κρατικού προϋπολογισμού και συνακόλουθης απώλειας της πρόσβασης στις αγορές, προειδοποίησε ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, προσθέτοντας πως χωρίς τις δαπάνες στήριξης της οικονομίας εν μέσω της πανδημίας ενδεχομένως «να θρηνήσουμε επί καμένου εδάφους».
Σε δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους μετά το πέρας της συνεδρίας, ο κ. Πετρίδης παρέθεσε τις συνέπειες σε περίπτωση απόρριψης του κρατικού προϋπολογισμού.
Efimerida-Cy 